en

Lista zagadnień-tagów

„Zagadnienia” w mUltimate Chopin to zestaw tagów, którymi są oznaczone uwagi dotyczące zagadnień źródłowych lub stylistycznych, przewijających się przez twórczość Chopina. Sytuacje, w których poszczególne problemy występują, pojawiają się w wielu miejscach i w wielu utworach, a dzięki temu systemowi tagów mogą być łatwo odnalezione i zbadane.
Nazwy zagadnień-tagów, z konieczności maksymalnie zwięzłe, nie zawsze w oczywisty sposób definiują zagadnienie, którego dotyczą. Poniżej przedstawiamy listę wszystkich otagowanych zagadnień z dokładniejszymi opisami problematyki, której dotyczą.

A-C
D-O
P-Z

Adiustacje Fontany – celowe zmiany wprowadzane przez Fontanę w redagowanych przezeń wydaniach spuścizny pośmiertnej Chopina.

Adiustacje Wa – celowe zmiany wprowadzane przez wydawcę bez konsultacji z autorem; dotyczy wydań angielskich, przede wszystkim firmy Wessla.

Adiustacje Wf – celowe zmiany wprowadzane przez wydawcę bez konsultacji z autorem; dotyczy wydań francuskich, przede wszystkim firmy M. Schlesingera i jego następcy Brandusa.

Adiustacje Wn – celowe zmiany wprowadzane przez wydawcę bez konsultacji z autorem; dotyczy wydań niemieckich, przede wszystkim Kistnera oraz Breitkopfa i Härtla.

Akcenty długie – tylko sytuacje problematyczne związane z ich występowaniem, w szczególności rozróżnienie: krótkie diminuendo–akcent długi–akcent zwykły (krótki).

Akcenty pionowe –

Autentyczne korekty KF – zmiany wprowadzane przez Chopina w kopiach sporządzonych przez Juliana Fontanę.

Autentyczne korekty KG – zmiany wprowadzane przez Chopina w kopiach sporządzonych przez Adolfa Gutmanna.

Autentyczne korekty Wa – zmiany wprowadzane w wydaniach angielskich, których autorstwo z pewnością lub dużym prawdopodobieństwem można przypisać Chopinowi.

Autentyczne korekty Wf – zmiany wprowadzane w wydaniach francuskich, których autorstwo z pewnością lub dużym prawdopodobieństwem można przypisać Chopinowi.

Autentyczne korekty Wn – zmiany wprowadzane w wydaniach niemieckich, których autorstwo z pewnością lub dużym prawdopodobieństwem można przypisać Chopinowi.

Autentyczne zmiany i warianty po publikacji – np. wpisane przez Chopina w egzemplarzach lekcyjnych lub w innej formie przekazane przez jego uczniów czy przyjaciół.

Błąd „tercjowy” – wystąpienia częstego błędu (kopistów, sztycharzy, a nawet Chopina), polegającego na zapisaniu nuty o tercję wyższej lub niższej od zamierzonej.

Błędy A – błędy popełnione przez Chopina w autografach nie mających szkicowego charakteru.

Błędy KDP – poważniejsze błędy, występujące w kopiach z albumu Delfiny Potockiej.

Błędy KF – błędy popełnione przy kopiowaniu dzieł Chopina przez Juliana Fontanę.

Błędy KG – błędy popełnione przy kopiowaniu dzieł Chopina przez Adolfa Gutmanna.

Błędy KJ – błędy popełnione przy kopiowaniu dzieł Chopina przez Ludwikę Jędrzejewicz.

Błędy KLI – poważniejsze błędy, występujące w kopiach sporządzonych prawdopodobnie przez Józefa Linowskiego.

Błędy powtórzone w Wa – sytuacje, w których błąd występujący w podkładzie do wydania angielskiego nie został w tym wydaniu poprawiony, mimo że sztycharz lub adiustator miał możliwość odkrycia błędu.

Błędy powtórzone w Wf – j.w. w odniesieniu do wydań francuskich.

Błędy powtórzone w Wn – j.w. w odniesieniu do wydań niemieckich.

Błędy rytmiczne –

Błędy w liczbie linii dodanych –

Błędy Wa – poważniejsze błędy, które popełniono w wydaniach angielskich, tzn. których nie było w podkładzie dla danego wydania (o ile można to stwierdzić).

Błędy Wf – poważniejsze błędy, które popełniono w wydaniach francuskich, tzn. których nie było w podkładzie dla danego wydania (o ile można to stwierdzić).

Błędy Wn – poważniejsze błędy, które popełniono w wydaniach niemieckich, tzn. których nie było w podkładzie dla danego wydania (o ile można to stwierdzić).

Błędy Wp – poważniejsze błędy, które popełniono w wydaniach polskich, tzn. których nie było w podkładzie dla danego wydania (o ile można to stwierdzić).

Błędy wydań Fontany – poważniejsze błędy popełnione w redagowanych przez Fontanę wydaniach pośmiertnej spuścizny Chopina, tzn. takie, których nie było w podkładzie dla danego wydania (o ile można to stwierdzić).

Błędy wynikające z poprawek –

Brak dynamiki na początku – utwory bez oznaczenia dynamicznego na początku.

Brak znaku zdjęcia pedału – znak Pedal sign bez następującego po nim znaku pedal release. W pewnych sytuacjach wydaje się to być cechą notacji Chopinowskiej, a nie błędem.

Dedykacje –

Dodane oktawy –

Dopiski WfD –

Dopiski WfFr –

Dopiski WfJ –

Dopiski WfS –

Dopiski WnT –

Kliniki – tylko sytuacje problematyczne związane z ich występowaniem, w szczególności rozróżnienie: kropka-klinik.

Korekty enharmonii – dokonywane przez Chopina enharmoniczne zmiany zapisu nut (na fortepianie bez wpływu na realną wysokość dźwięku), np. ges na fis.

Korekty łuków Koncertu f w Wn1 – miejsca, w których widać ślady dokonywania zmian łukowania w druku.

Legato i łuki – miejsca, w których określenie legato (sempre legato, legatissimo itp.) i łuki występują równocześnie lub wymiennie.

Łuki tenuto – łuki doprowadzone do końca wartości rytmicznej ostatniej (lub jedynej) nuty pod łukiem, a nie tylko do samej nuty, jak tego wymagają zwykłe zasady pisowni.

Łuki „triolowe” – łuki będące częścią oznaczenia nieregularnych grup rytmicznych (triol, kwintol itp.), mające niejednokrotnie także znaczenie frazowe lub artykulacyjne. Tagiem opatrzono miejsca, w których Chopin uzupełniał lub modyfikował pierwotne łukowanie. Por. „Ogólne zasady redakcyjne”, pkt 16.

Łuki celujące – w autografach: wyraźne lub charakterystyczne przykłady notacji, w której końce łuku wskazują na („celują w”)  skrajne nuty odcinka, którego łuk dotyczy.

Łuki obejmujące – w autografach: wyraźne lub charakterystyczne przykłady notacji, w której końce łuku obejmują skrajne nuty odcinka, którego łuk dotyczy.

Naniesienia w egzemplarzach lekcyjnych –

Niedokładna wysokość nut A –

Niedokładne łuki A –

Niedokładności A – niedokładności zapisu występujące w autografach nie mających szkicowego charakteru. Obejmuje znaki o niejasnym znaczeniu lub umiejscowieniu (z wyłączeniem elementów, które ujęte są w oddzielnych zagadnieniach, jak nuty, łuki, widełki dynamiczne) oraz prawdopodobne przeoczenia.

Niedokładności KF – miejsca, w których kopia Fontany niedokładnie odtwarza pisownię autografu. Obejmuje przesunięte łuki, znaki dynamiczne lub artykulacyjne, drobne przeoczenia i błędy.

Niedokładności KG – miejsca, w których kopia Gutmanna niedokładnie odtwarza pisownię autografu. Obejmuje przesunięte łuki, znaki dynamiczne lub artykulacyjne, drobne przeoczenia i błędy.

Niedokładności Wa – sytuacje, w których zapis podkładu odtworzono niedokładnie w jednym z wydań angielskich. Obejmuje przesunięte łuki, znaki dynamiczne lub artykulacyjne, drobne przeoczenia i błędy.

Niedokładności Wf – sytuacje, w których zapis podkładu odtworzono niedokładnie w jednym z wydań francuskich. Obejmuje przesunięte łuki, znaki dynamiczne lub artykulacyjne, drobne przeoczenia i błędy.

Niedokładności Wn – sytuacje, w których zapis podkładu odtworzono niedokładnie w jednym z wydań niemieckich. Obejmuje przesunięte łuki, znaki dynamiczne lub artykulacyjne, drobne przeoczenia i błędy.

Niedokładności Wp – sytuacje, w których zapis podkładu odtworzono niedokładnie w jednym z wydań polskich. Obejmuje przesunięte łuki, znaki dynamiczne lub artykulacyjne, drobne przeoczenia i błędy.

Niejasne widełki A –

Niepewna kontynuacja łuku – niespójności łukowania na przejściu do nowej linii, np. łuk na końcu linii sugeruje kontynuację, ale na nowej linii zaczyna się nowy łuk (od pierwszej nuty) lub łuk na początku linii sugeruje kontynuację, jednak żaden łuk nie dochodzi do końca poprzedniej linii.

Niepewne nuty na liniach dodanych – stwierdzenie, czy na linii dodanej Chopin napisał nutę, czy nie, bywa w autografach bardzo trudne, gdy w grę wchodzą wewnętrzne nuty akordów. Ponadto nuty zapisane na najniższej linii dodanej pod pięciolinią mają czasem skierowaną w dół krótką linię, która bywa (najczęściej błędnie) odczytywana jako dodatkowa laseczka ćwierćnutowa (dolny głos).

Notacja przednutek –

Obce dodatki w autografach – znaki dopisane w autografie obcą ręką, najczęściej adiustatora jednego z pierwszych wydań. Obejmuje tylko dopiski mające wpływ na tekst nutowy (a nie np. znaki, którymi sztycharze oznaczali planowany rozkład tekstu na systemy i strony).

Obiegnik –

Odwrócenie znaku – błąd druku, polegający na wprowadzeniu lustrzanego odbicia właściwego znaku, najczęściej dynamicznego, np. wydrukowanie  zamiast .

Ostatni znak przykluczowy – sytuacje, w których Chopin zdawał się nie być pewien liczby znaków przykluczowych aktualnej tonacji, np. w tonacji B-dur (z dwoma bemolami przykluczowymi) stawiał przygodne bemole przed es lub kasowniki przed a, nieuzasadnione jako znaki ostrzegawcze. Najbardziej jaskrawym przykładem tego zjawiska jest Mazurek gis  op. 33 nr 1, zanotowany w źródłach z 4 krzyżykami przy kluczu.

Połowiczne korekty – sytuacje, w których poprawka nie została zrealizowana do końca; najczęściej nowa, poprawiona wersja występuje równocześnie ze starą lub jej częścią.

Pominięcie korekty analogicznego miejsca – sytuacje, w których Chopin, poprawiając kilka analogicznych miejsc, pomija jedno z nich.

Poprawki A – widoczne poprawki i zmiany w autografach przeznaczonych do druku.

Poprawki AI – widoczne poprawki i zmiany w autografach mających charakter czystopisu, ale nie przeznaczonych do druku. Są to np. autografy wpisywane do albumów lub osobne autografy-upominki.

Przeciągnięty koniec łuku –

Przeoczenia odwołania alteracji – pierwsza z dwóch najczęściej pojawiających się niedokładności notacji Chopinowskiej: brak przygodnych znaków chromatycznych przywracających po wcześniejszych alteracjach brzmienie właściwe dla tonacji głównej.

Przeoczenia znaków aktualnej tonacji – druga najczęstsza niedokładność pisowni Chopina: brak przygodnych znaków chromatycznych nadających brzmienie aktualnie panującej tonacji (różnej od tej, która wynikałaby z oznaczenia przykluczowego).

Różne tytuły –

Różne wartości składników akordu – sytuacje, w których Chopin notuje akord bez podziału na głosy, ale z różnymi wartościami rytmicznymi poszczególnych składników.

Różnice formy – niejasności lub różnice pomiędzy źródłami w zakresie objętości lub kolejności poszczególnych odcinków utworu, najczęściej w związku z użyciem skrótów pisowni – znaków repetycji, oznaczeń dal segno lub da capo itp.

Różnice palcowania – miejsca, w których z cyfr palcowania podanych przez Chopina w różnych źródłach wynika użycie w identycznej sytuacji innego palcowania.

Rytmy punktowane lub równe – oboczności typu i lub , pojawiające się w tym samym miejscu w różnych źródłach lub w analogicznych miejscach w toku utworu.

Rytmy punktowane i triole –

Skreślenia A –

Skrótowy zapis A – wystąpienia stosowanych przez Chopina (także w czystopisach) oznaczeń zastępujących tekst nutowy odwołaniem do fragmentów zanotowanych wcześniej, np. oznaczane cyframi lub literami „puste” takty albo oznaczanie powtarzanych figur znakami //.

Skrótowy zapis oktaw – wystąpienia stosowanej przez Chopina (także w czystopisach) cyfry 8 na oznaczenie dolnej nuty oktawy.

Skróty określeń – nietypowe lub dziś nieużywane skróty określeń słownych, np. ‚dol.’ lub ‚m.v.’.

Tempa metronomiczne –

Umiejscowienie oznaczeń – sytuacje, gdy źródła różnią się pod tym względem, np. akcenty lub łuki w niektórych wydaniach bywały rutynowo przenoszone na stronę główek nutowych.

Wahania Chopina – sytuacje, w których źródła świadczą o dokonaniu przez Chopina co najmniej dwukrotnej zmiany tekstu, tak że wersja raz usunięta pojawia się ponownie.

Widełki dynamiczne kontynuujące – sytuacje, w których kontynuacja zmiany dynamicznej przy przejściu do nowej linii oznaczona jest powtórzeniem kompletnego znaku  lub .

Wtrącona pauza – oboczności rytmiczne typu  – .

Zakresy widełek dynamicznych – wszelkie niedokładności z tym związane, zarówno w samych autografach, jak i w sposobie odczytania tych znaków przez wydania.

Zmiany akompaniamentu – dotyczące wypełnienia harmonicznego w fakturze, w której jest ono wyraźnie oddzielone od linii głównej. Zarówno ta definicja, jak i sam podział na akompaniament (tło) i linię główną (kształt) mają tu przybliżony, orientacyjny charakter.

Zmiany długości fraz – dodane przedtakty, zakończenia, usunięte pasaże itp.

Zmiany linii głównej – dotyczące kantyleny lub figuracji odbieranej jako kształt (samodzielny lub wyłaniający się z tła-akompaniamentu). Zarówno ta definicja, jak i sam podział na akompaniament (tło) i linię główną (kształt) mają tu przybliżony, orientacyjny charakter.

Zmiany metrum – różne oznaczenia pojawiające się w różnych źródłach, a także zmiany widoczne w autografach.

Zmiany określeń tempa – różne oznaczenia pojawiające się w różnych źródłach, a także zmiany widoczne w autografach.

Znak chromatyczny poniżej nuty – spotykane w autografach sytuacje, gdy znak chromatyczny przed nutą zapisaną z użyciem linii dodanych znajduje się zauważalnie niżej lub wyżej, niż powinien.

Znaki chromatyczne w różnych oktawach – niejasności wynikające z nie do końca sprecyzowanych zasad obowiązywania przygodnych znaków chromatycznych dla nut położonych oktawę wyżej lub niżej, w tym przy użyciu przenośnika oktawowego.

Znaki ostrzegawcze – stawiane w źródłach pisanych lub korygowanych przez Chopina.

Znaki synchronizacji – dopisywane w egzemplarzach lekcyjnych linie wskazujące, jak rozłożyć partię pr.r. w stosunku do partii l.r.; dotyczą najczęściej przednutek, biegników zapisanych drobnymi nutami i nieregularnych grup rytmicznych.

Źródła niekompletne – źródła obejmujące tylko część utworu (niedokończone lub zdekompletowane